Opiekun kolonijny

Metody wychowawcze na obozie harcerskim

15 października 2023

Obóz harcerski to specyficzny rodzaj wypoczynku dzieci i młodzieży, który skupia się nie tylko na rekreacyjnych walorach wyjazdu, ale przede wszystkim na rozwinięciu wielu różnych umiejętności wśród uczestników. Harcerze po powrocie nie tylko są bogatsi w masę przydatnych doświadczeń – stosowane metody wychowawcze na obozie harcerskim wypracowują w nich pozytywne nawyki i kształtują charakter. Jak skutecznie pracować z młodzieżą w środowisku obozowym?

Metody wychowawcze na obozie harcerskim częścią Prawa Harcerskiego

Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej działa od 1989 r. i kontynuuje w kontekście ideowym i programowym tradycję i myśl wychowawczą wielu pokoleń harcerzy oraz harcerek. Metody wychowawcze stosowane na obozie harcerskim są przedstawione w postaci Prawa Harcerskiego, którego główne zapisy mówią m.in. o tym, że harcerka/harcerz:

służy Bogu i Polsce oraz sumiennie wykonuje swoje obowiązki,
jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim,
w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa wszystkich pozostałych harcerzy,
dba o przyrodę i dąży do jej poznania,
jest posłuszny rodzicom i swoim przełożonym,
jest pożyteczny i pomocny.

Jak skutecznie pracować z młodzieżą w środowisku obozowym? – podstawowe zasady

Metody wychowawcze to proste, spójne i konkretne sposoby praktycznej realizacji wychowania harcerskiego. Określają one to, jak skutecznie pracować z młodzieżą w środowisku obozowym wyznaczając zasady działania instruktorów oraz pozostałych członków kadry dbającej o bezpieczeństwo uczestników obozu harcerskiego.

Dzięki obserwacjom naturalnych predyspozycji oraz skłonności wychowanków wypracowano zasady metody harcerskiej, do której zalicza się zasadę:

naturalności – system wychowania harcerskiego nie ogranicza temperamentu młodych ludzi, tylko wykorzystuje ich entuzjazm czy pragnienie przeżyć i doznań,
oddziaływania od wewnątrz – podstawą pracy wychowawczej indywidualne możliwości, oczekiwania i potrzeby każdego z harcerzy, metoda harcerska uwzględnia wolność człowieka – to co czuje, kim jest i o czym marzy,
dobrowolności – ważnym aspektem przynależności do organizacji harcerskiej jest brak przymusu, a jedynie świadoma i indywidualna decyzja,
oddziaływania pośredniego – w harcerskich metodach wychowawczych nie stosuje się umoralniających pogadanek, tylko działanie – tutaj bardzo ważną rolę odgrywa instruktor i jego osobisty przykład oraz postawa etyczna,
oddziaływania pozytywnego – proces wychowania bazuje na wskazaniach i radach, a nie zakazach; ważne jest kreowanie postaw, które są zgodne z harcerskimi ideałami, a nie szukanie i piętnowanie tych niezwiązanych z harcerstwem,
wzajemności oddziaływań – w harcerstwie granica pomiędzy wychowawcą a wychowankiem nie jest zbyt duża; wychowawca jest dla harcerzy jak starszy brat i przewodnik, który niesie nieocenioną pomoc w przygotowaniach.

ZAPISZ SIĘ NA KURS WYCHOWAWCY WYPOCZYNKU I ZDOBĄDŹ UPRAWNIENIA DO PRACY JAKO OPIEKUN NA OBOZIE HARCERSKIM

Techniki motywacyjne i budowania ducha drużyny

Powyższe zasady wychowania harcerskiego łączą się z technikami motywacyjnymi, dzięki którym można zbudować ducha drużyny. Podstawą jest stworzenie pozytywnych relacji, które są podstawą do stworzenia wspólnego systemu wartości. Do technik motywacyjnych i budowania ducha drużyny zalicza się m.in.:

system zastępowy – ważne jest działanie w małych i neutralnych grupach,
wzorzec osobowy wychowawcy – dla drużyny to on jest pewnego rodzaju wodzem i jego postawa etyczna powinna wypływać z jego przekonań,
stopniowanie trudności – bardzo ważne w motywowaniu grupy jest dostosowanie zadań do ich wieku oraz umiejętności – należy stworzyć takie warunki, które umożliwią rozwój całej grupy, a każde następne zadanie powinno oferować nowe bodźce; najlepszą motywacją jest ambitny cel, który można zrealizować,
wychowanie w oparciu o przyrodę – dzięki obserwacji naturalnego środowiska, harcerze mają emocjonalny stosunek do jego różnorodnych przejawów, co pozytywnie wpływa na budowanie relacji młodzieży ze światem oraz rozłożenia akcentów w kreowaniu systemu wartości.

Kurs na Wychowawcę Wypoczynku, czyli jak zostać opiekunem na obozie harcerskim

Jak widać bardzo ważną rolę w wychowaniu harcerzy na obozie odgrywa wychowawca, którego zachowanie i postawa stanowi wzór do naśladowania. Aby mógł efektywnie pełnić swoją funkcję, nie wystarczą jednak jego kompetencje miękkie w postaci posiadania pożądanych cech na tym stanowisku. Bardzo ważnym jest przygotowanie merytoryczne z zakresu i rozwinięcie kompetencji dydaktycznych. Umożliwia to Kurs na Wychowawcę Wypoczynku oferowany przez Centrum Doskonalenia Zawodowego.