Istnieje wiele rodzajów wypoczynku dzieci i młodzieży. Jest on najczęściej dostosowany do celu wyjazdu, wieku uczestników, a także przygotowanych atrakcji przez organizatorów. Najważniejszym aspektem każdego wypoczynku uczniów jest program kolonii, który powinien być w całości zrealizowany. Dopilnować tego musi kierownik oraz opiekun kolonii. Choć w trakcie wyjazdu ściśle ze sobą współpracują, ich obowiązki się różnią – podobnie jak wymogi, które muszą spełnić, aby pełnić te funkcje. Z uwagi na dużą odpowiedzialność związaną z bezpieczeństwem wszystkich uczestników, a także wieloma aspektami organizacyjnymi, których należy dopilnować, na tym stanowisku mogą znajdować się jedynie osoby o odpowiednich cechach i kwalifikacjach.
Rodzaje wypoczynku
Wypoczynek dzieci i młodzieży ma wiele funkcji. Do najważniejszych z nich należy pogłębianie wiedzy, rozwijanie uzdolnień uczestników, a także regeneracja sił fizycznych i psychicznych. Wyjazdy mogą być organizowane zarówno w trakcie ferii zimowych i letnich, a także podczas przerw świątecznych.
Tego typu wyjazdy mogą przybierać różne formy. Do najpopularniejszych należy:
- kolonia dla dzieci i młodzieży – najbardziej znana forma wypoczynku, organizowane poza miejscem zamieszkania, najczęściej ich celem jest zwiedzenie atrakcyjnego regionu pod kątem turystycznym (mowa m.in. o górach, jeziorach czy morzu),
- obóz – podczas tego typu wyjazdu formą noclegu dla uczestników są zazwyczaj kilkuosobowe namioty, celem wyjazdu jest z kolei obcowanie z naturą,
- biwak – to kilkudniowa forma wypoczynku, najczęściej organizowana nieopodal miejsca zamieszkania, aby uniknąć dojazdów,
- półkolonia – to wypoczynek organizowany w miejscu, z którego pochodzą uczestnicy, zazwyczaj taka forma nie przewiduje noclegu, a dzieci po ukończeniu zajęć wracają do domu,
- zimowisko – to wypoczynek organizowany w trakcie zimy, bardzo często kierunkiem obieranym przez grupę są miejscowości górskie, w których uczestnicy aktywnie spędzają czas,
- wyjazd na wakacje – popularnym okresem na wypoczynek dzieci i młodzieży jest letnia przerwa przed kolejnym rokiem szkolnym; również i w tym przypadku kierownik wypoczynku wraz z opiekunem musi sprawić, aby były to bezpieczne wakacje.
Obowiązki kierownika wypoczynku
Każda z tych form charakteryzuje się inną specyfiką pracy. Dlatego bardzo ważne jest, aby kierownik wypoczynku posiadał cechy i kwalifikacje, które pozwolą mu podejmować właściwe decyzje oraz zapanować nad grupą i wychowawcami. Z tego powodu kierownikiem wypoczynku zostają tylko osoby, które spełniają wymogi pod kątem pełnoletności, niekaralności, wykształcenia (minimum średnie), a także posiadanej wiedzy (ukończony Kurs na kierownika wypoczynku) oraz doświadczenia (co najmniej 3 letnie w ciągu ostatnich 15 lat).
Podczas swojej pracy kierownik wypoczynku m.in.:
- opracowuje plan i rozkład dnia,
- ustala i przydziela obowiązki wychowawcom, a także kontroluje ich wykonywanie,
- zapewnia uczestnikom właściwą opiekę od momentu przekazania przez rodziców aż do powrotu do miejsca zbiórki,
- nadzoruje i przestrzega bezpiecznych oraz higienicznych warunków wypoczynku,
- zapewnia zróżnicowana dietę uczestnikom,
- gromadzi, uzupełnia i przekazuje wymaganą dokumentację,
- czuwa nad realizacją programu.
Wychowawca wypoczynku – obowiązki
Wychowawca z kolei:
- zapoznaje się z kartami uczestników,
- informuje kierownika o specjalnych potrzebach uczestników,
- prowadzi dziennik zajęć,
- organizuje zajęcia z rozkładem dnia,
- realizuje program,
- sprawuje bezpośrednią opiekę nad uczestnikami,
- prowadzi zajęcia zlecone przez kierownika.
Ze względu na różnice pod kątem obowiązków, nie można łączyć funkcji wychowawcy z funkcją kierownika wypoczynku. Istnieją jednak sytuacje losowe, które zmuszają do pełnienia obydwu funkcji przez pewien czas. Mowa szczególnie o wypadkach podczas zajęć, kiedy wychowawca zmuszony jest jechać z jednym z uczestników np. do szpitala. Może się także okazać, że to wychowawca źle się czuje i z różnych przyczyn nie może pełnić swoich obowiązków.
Kursy opiekuna kolonijnego i kierownika kolonii
Bez względu na formę wypoczynku, jednym z najważniejszych aspektów jest spełnienie konkretnych wymogów, które pozwolą na realizowanie zadań w ramach jednego z opisanych stanowisk. Centrum Doskonalenia Zawodowego oferuje Kursy opiekuna kolonijnego, a także Kursy kierownika kolonii przygotowujące merytorycznie do pracy w tym zakresie niezależnie od formy wypoczynku.
